140113 De Nieuwe Kerk zet serie Meesterwerk voort met bijzondere triptiek van Francis Bacon

21 februari 2014 – 30 maart 2014

De serie Meesterwerk in De Nieuwe Kerk Amsterdam wordt vanaf 21 februari 2014 voortgezet met Francis Bacons triptiek In Memory of George Dyer uit 1971. Met dit werk krijgt de serie naDe Heilige Familie van Rembrandt (2011) en Andy Warhols The Last Supper (pink) (2012) een bijzonder vervolg.

Bacon koos voor een drieluik, traditioneel een religieus format, om een gedenkteken te creëren voor George Dyer, die meer dan zeven jaar zijn partner was geweest. Dyer pleegde in 1971 zelfmoord in de Parijse hotelkamer die hij deelde met Bacon, twee dagen voor een grote overzichtstentoonstelling van Bacon in het Grand Palais. In het drieluik is hij op vier verschillende manieren afgebeeld. Het linkerpaneel toont hem als een naar de grond gegane bokser op een renbaan. In het rechterpaneel figureert hij dubbel: eenmaal rechtop geportretteerd en tevens in spiegelbeeld op een klein tafelblad. In het centrale paneel ten slotte is hij een grote schaduwfiguur, waaruit een gespierde arm reikt om een sleutel in het slot van een deur te steken. Binnen de sobere sfeer van het drieluik is ruimte voor zowel complexe spiritualiteit als nadrukkelijke lichamelijkheid. Bacon portretteert zijn vriend in een staat van spanning tussen twee werkelijkheden. De beelden zijn transfiguraties, verschillende momenten in het leven, op de drempel tussen leven en dood. Het werk is in bruikleen gegeven door Fondation Beyeler, Basel, Zwitserland.

De kunstenaar

Francis Bacon (1909–1992) maakte portretten van personen waarbij het gezicht en/of lichaam misvormd was om de psychische en emotionele gesteldheid beter weer te geven. Bacon portretteerde niet hun buitenkant, maar hun binnenkant. Zijn schilderijen hebben vaak een groteske, duistere en soms zelfs angstaanjagende uitstraling. Veel van de geportretteerden zijn eenzame, wanhopige en depressieve personen die in een chaotische wereld leven en zich hebben teruggetrokken in een claustrofobische duistere locatie. In 1944 beleefde Bacon zijn grote doorbraak met Three Studies for Figures at the Base of A Crucifixion. Hijzelf noemde dat drieluik ‘mijn ultieme meesterwerk’. In de laatste twintig jaar van zijn leven maakte hij veel werken die in het teken stonden van de dood van zijn vriend Dyer. Tot 1974 maakte hij nog twee triptieken op dit thema, die de serie van drie Black Triptychs voltooiden en die tot het aangrijpendste behoren wat Bacon ooit gemaakt heeft. In november 2013 is een ander drieluik van Bacon, Three Studies of Lucian Freud, bij Christie’s in New York geveild voor een recordbedrag van 142,4 miljoen dollar.

De serie

In 2011 startte De Nieuwe Kerk met de serie Meesterwerk, waarbij jaarlijks een meesterwerk met een religieuze en/of spirituele lading uit een museale of particuliere collectie wordt getoond. Het geëxposeerde werk kan met alle religies of levensbeschouwingen te maken hebben. Steeds gaat het om een belangrijk werk dat vraagt om contemplatie en introspectie, dat schittert in het hoogkoor en dat uitnodigt tot het maken van een ‘pelgrimstocht’. Meesterwerk is te zien van vrijdag 21 februari tot en met zondag 30 maart 2014 in De Nieuwe Kerk Amsterdam. Stichting AMMODO maakt de Meesterwerk-serie in De Nieuwe Kerk mogelijk.